Tahmini Okuma Süresi: 3 dakika

Basınç transmitterleri, endüstriyel tesislerde proses güvenliği ve verimliliği artırmak amacıyla kullanılan temel ölçüm cihazlarıdır. Basınç değerini algılayarak standart elektrik sinyallerine (örneğin 4-20 mA) dönüştürürler ve kontrol sistemlerine iletirler. Petrol-gaz, kimya, enerji, gıda, ilaç, su ve atık su arıtma gibi birçok sektörde yaygın olarak kullanılırlar.

ÇALIŞMA PRENSİBİ

Basınç transmitterlerinin temel prensibi, uygulanan basıncın bir sensör elemanı üzerinde deformasyon veya elektriksel değişim yaratması ve bunun ölçülmesidir. Kullanılan başlıca ölçüm teknikleri şunlardır:

Strain gauge (gerinim ölçer): Diyafram üzerine yapıştırılmış direnç elemanının deformasyonunu ölçer.
Piezorezistif sensörler: Yarı iletken malzemelerin direnç değişimi ile basıncı ölçer.
Kapasitif sensörler: Diyaframın hareketiyle değişen kapasitansı ölçer.
Piezoelektrik sensörler: Basınca bağlı olarak voltaj üretir.

Temel formül:
P = F / A
P: Basınç (Pa)
F: Kuvvet (N)
A: Alan (m²).

Bu prensip, transmitterin ölçtüğü basıncı doğru ve tekrarlanabilir bir elektrik sinyaline çevirmesini sağlar.

YAPISAL ÖZELLİKLER

Gövde: Paslanmaz çelik, alüminyum veya özel alaşımlar
Sensör diyaframı: Paslanmaz çelik, monel, tantal, seramik
Elektronik devre: Analog/dijital sinyal işleme
Çıkış sinyalleri: 4-20 mA, HART, Fieldbus, Profibus
Koruma sınıfları: IP65 – IP68
Patlamaya dayanıklı modeller (ATEX, IECEx)

BASINÇ TRANSMITTER ÇEŞİTLERİ

Gauge (bağıl) basınç transmitterleri: Atmosfere göre basınç ölçer.
Mutlak basınç transmitterleri: Vakum referansına göre ölçüm yapar.
Diferansiyel basınç transmitterleri: İki nokta arasındaki basınç farkını ölçer, özellikle debi ölçümünde kullanılır.
Multivariable transmitterler: Basınç, sıcaklık ve debiyi aynı anda ölçebilir.

SEÇİM KRİTERLERİ

Basınç transmitterleri seçilirken aşağıdaki faktörler dikkate alınmalıdır:

Ölçüm aralığı (rangeability)
Doğruluk sınıfı
Proses sıcaklığı ve basıncı
Kimyasal uyumluluk (malzeme seçimi)
Çıkış sinyal protokolleri
Sertifikalar (ATEX, SIL, CE)
Montaj tipi (flanşlı, dişli, manifold bağlantılı)

AVANTAJLAR VE SINIRLAMALAR

Avantajlar:

Yüksek doğruluk ve güvenilirlik
Geniş ölçüm aralığı
Dijital iletişim protokolleri ile entegrasyon
Uzun süreli stabilite

Sınırlamalar:

Düzenli kalibrasyon gerekliliği
Aşındırıcı veya yüksek sıcaklıklı ortamlarda özel diyafram ihtiyacı
Maliyetli olabilir

UYGULAMA ALANLARI

Petrol ve gaz boru hatlarında basınç izleme
Kimya tesislerinde reaktör basıncı
Enerji santrallerinde kazan basıncı
Su ve atık su tesislerinde pompa basıncı
Gıda ve ilaç endüstrisinde hijyenik proses basıncı

STANDARTLAR VE KALİBRASYON

IEC 61508 (SIL – Safety Integrity Level)
NAMUR NE43 (hata sinyalleri)
ISO/IEC 17025 (kalibrasyon)
OIML R 117 (ölçüm standartları)

Düzenli kalibrasyon, basınç transmitterlerinin uzun vadede güvenilir ölçüm sağlaması için kritik öneme sahiptir.

SONUÇ

Basınç transmitterleri, endüstriyel otomasyon ve proses güvenliği için vazgeçilmez cihazlardır. Doğru seçildiklerinde, tesislerde hem güvenliği hem de verimliliği artırırlar.

Beğenebilecekleriniz: